Oznakowanie regałów – przepisy i dobre praktyki

Dobre oznaczenie regałów magazynowych zmniejsza ryzyko wypadków wynikających z uszkodzenia urządzeń do składowania. Może także mieć pozytywny wpływ na efektywność pracy operatorów wózków widłowych. Na jakie kwestie dotyczące oznaczenia regałów warto zwracać szczególną uwagę?

Od bezproblemowego przejścia kontroli Inspekcji Pracy po niższe ryzyko wypadków oraz wyższą efektywność codziennej obsługi ładunków – zgodne z prawem i przemyślane oznakowanie regałów magazynowych może przyczyniać się do lepszego funkcjonowania obiektów logistycznych. Co na temat oznakowania mówią przepisy? Jak należy oznaczać nośność regału? Jak najczęściej budowane są systemy kodów regałowych i oznaczenia miejsc paletowych oraz na jakie sposoby oznaczać można punkty składowania ładunków określonych typów?

Co o oznakowaniu regałów magazynowych mówi prawo?

Głównym aktem prawnym obowiązującym pracodawców w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy –w tym między innymi oznakowania regałów – jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650). W czwartym rozdziale dokumentu zatytułowanym „Transport wewnętrzny i magazynowanie” zawarto ogólne wytyczne na temat wymagań względem regałów magazynowych. W paragrafie 68 tego aktu prawnego wspomina się między innymi o konieczności:

• określenia dla każdego rodzaju składowanego materiału miejsca, sposobu i dopuszczalnej wysokości składowania,
• zapewnienia, by masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia urządzeń przeznaczonych do składowania (regałów, podestów itp.),
• wywieszenia czytelnych informacji o dopuszczalnym obciążeniu podłóg, stropów i urządzeń przeznaczonych do składowania.

Stąd wynikają podstawowe wymagania względem oznaczeń regałów. Zgodnie z przepisami konieczne jest przede wszystkim umieszczenie w widocznym miejscu czytelnych informacji, jakie maksymalne obciążenie dopuszczają systemy regałowe. Jeśli nie stosuje się komputerowych systemów zarządzania magazynem, oznaczenia mogą służyć także do opisu miejsca i wysokości składowania ładunków określonych typów.

Jak powinna być oznaczona nośność regału?

Ogólne przepisy zalecają zamieszczanie na regałach informacji o dopuszczalnym obciążeniu. Nie określają jednak sposobu oznakowania ich nośności – oprócz stwierdzenia, że powinno być ono czytelne. Dobór rozwiązań pozostaje więc po stronie przedsiębiorcy. Ważne, by oznaczenia nośności regałów były trwałe (odporne na uszkodzenia mechaniczne, wilgoć czy blaknięcie) i rzucające się w oczy. Często stosowanym w tym celu rozwiązaniem są tabliczki znamionowe w formie:

• trwałych naklejek na metalowej płytce,
• informacji nadrukowanych na plastik,
• grawerowanych metalowych płytek.

Dodatkowo, nośność poszczególnych półek najczęściej opisuje się z użyciem różnego rodzaju naklejek. Dostawca regałów powinien zapewnić informacje na ten temat oraz odpowiednie nośniki z oznakowaniem. W przypadku użytkowania urządzeń składowania niewiadomego pochodzenia określenie dopuszczalnego obciążenia należy zlecić firmie specjalizującej się w obliczeniach wytrzymałościowych tego typu konstrukcji.

Systemy znakowania regałów magazynowych

Oznaczenia regałów mogą być także narzędziem opisu lokalizacji w magazynie określonych ładunków i miejsc paletowych. Ze względu na brak prawnych wymogów w zakresie systemu kodowania, przedsiębiorcy korzystają w tym celu z najróżniejszych kombinacji kolorów, liter i cyfr. Regułą jest natomiast zaczynanie od największych, a kończenie na najmniejszych jednostkach przestrzeni (tzw. metoda hierarchiczna). Przykładowy ciąg – kod oznaczenia regału i miejsca paletowego – może zawierać informacje na temat:

• oznaczenia magazynu,
• kodu określonej strefy,
• numeru ciągu regałów,
• oznaczenia alejki,
• numeru kolumny,
• numeru kondygnacji,
• lokalizacji miejsca paletowego.

Klarowny system oznakowania regałów magazynowych pozwala na szybsze lokalizowanie miejsc paletowych i usprawnia pracę operatorów wózków widłowych i innych środków transportu wewnętrznego. Szczególnie dużo czasu można zaoszczędzić dzięki dobremu oznaczeniu urządzeń składowania w firmach, które nie wdrożyły cyfrowego systemu zarządzania magazynem a charakteryzują się przy tym dużym wskaźnikiem rotacji kadr. Pod warunkiem skutecznego wytłumaczenia nowym pracownikom logiki stosowanego kodu można liczyć na to, że sprawnie i bezbłędnie będą odnajdywać odpowiednie miejsca paletowe.

Przykładowe sposoby opisu miejsc składowania ładunków określonych typów

Kody kreskowe, słowne opisy ładunków przeznaczonych do danych stref i miejsc paletowych, kolorystyczne oznaczenia alejek, części magazynu i konkretnych regałów mogą znajdować się na różnego rodzaju nośnikach. Sposoby oznaczania konkretnych miejsc obiektu przemysłowego obejmują przykładowo:

• magnesy z kodami kreskowymi / opisami / kodami kolorystycznymi,
• różnego rodzaju naklejki na trwałych materiałach pokrytych mocnym klejem,
• zawieszane przezroczyste kieszenie z tworzywa – z możliwością wymiany prostego w wydruku czy ręcznym przygotowaniu „wkładu” z informacją.

W przypadku składowania ładunków bezpośrednio na posadzce – przykładowo w strefach buforowych – warto rozważyć także oznakowanie palet czy wyklejenie miejsc odkładczych. Zastosowanie wymienionych rozwiązań może zmniejszyć ryzyko popełnienia błędów czy zastawiania ładunkami ciągów komunikacyjnych lub punktów istotnych z perspektywy ppoż. Decydując się na konkretne rozwiązania, warto wziąć pod uwagę ich trwałość w określonych warunkach (szczególnie jeśli oznaczenia danego typu w danym magazynie są w zamyśle stałe), ale również łatwość wymiany w razie reorganizacji układu obiektu (w przypadku dużej częstotliwości zmian).