Krótka historia, rodzaje i wymiary palet

Palety i gospodarowanie nimi są dziś nieodłącznym elementem przeważającej części procesów logistycznych i magazynowych. Oczywistym jest również, że standardowa paleta ma 1200 × 800 mm. Jakie jest źródło norm dotyczących europalet? Jakie inne niż „zwykły” EPAL wymiary palet są dopuszczone do powszechnego obrotu na europejskim rynku?

Wózki paletowe, paletyzery, paletyzacja ładunków, regały paletowe, europaleta – w logistycznym żargonie nieustannie mówi się o paletach. Słysząc to słowo, większość osób mających styczność z branżą myśli o drewnianej konstrukcji 1,2 na 0,8 metra. Jednak platformy do użytku z wózkami widłowymi nie zawsze tak wyglądały. Co więcej, w europejskim standardzie funkcjonują liczne rodzaje i wymiary palet inne niż typowa „EUR1”. Czym właściwie są palety i do czego służą? Dlaczego powstały standardy odnośnie ich wymiarów i kto je ustala? Jakie są najczęściej spotykane rodzaje i wymiary palet? Odpowiedzi na wszystkie te pytanie zawarto w poniższym tekście.

Czym są palety i do czego służą?

Paleta ładunkowa to służąca do usprawnienia transportu i magazynowania konstrukcja z płaską powierzchnią umożliwiającą umieszczenie na niej przewożonych lub składowanych dóbr. Palety są stosowane jako sztywne podłoże, na którym można układać drobniejsze opakowania i transportować je zbiorczo w większej liczbie lub jako wystandaryzowany pod względem rozmiarów nośnik ładunków. Spaletyzowanie towarów usprawnia manipulowanie nimi oraz ich transport, piętrzenie i rozpiętrzanie za pomocą wózków widłowych lub innych urządzeń wyposażonych w widły.

Urządzenia do przewozu palet

Niezależnie od rodzajów stosowanych w przedsiębiorstwie palet, chcąc osiągać maksymalną wydajność przeładunkową, warto zadbać o odpowiednie urządzania do ich przewozu. To, jakie rozwiązania sprawdzą się najlepiej, warunkowane jest m.in.:

• masą przewożonych na paletach ładunków,
• powierzchnią magazynu i odległościami pomiędzy punktami przeładunku,
• planowaną wysokością regałów, na których znajdują się miejsca paletowe.

Szukając najodpowiedniejszego rozwiązania, warto zapoznać się z poświęconym różnicom pomiędzy urządzeniami transportu wewnętrznego artykułem „Rodzaje wózków widłowych w ofercie STILL Polska” lub skontaktować się z regionalnym doradcą handlowym STILL Polska.

Krótka historia palet

Techniki transportu z wykorzystaniem platform, na których ślizgał się właściwy ładunek, wykorzystywano już w starożytności. Rozwiązania bliższe tym, które znamy obecnie, pojawiły się w XX wieku i rozwijały się wraz z ewolucją, którą przechodziły wózki widłowe. W 1924 r. zarejestrowano patent Howarda T. Hallowella opisujący „platformę wózka widłowego” (ang. Lift Truck Platform). Palety zaczynały upowszechniać się u schyłku lat 30., a przełomowym dla ich rozwoju wydarzeniem była II Wojna Światowa i związane z nią potrzeby zaopatrzeniowe. Po jej zakończeniu opatentowano m.in. czterostronną paletę Roberta Brauna, stalową paletę do wózków widłowych pomysłu Sullivana Stemple’a, jednorazową paletę Normana Cahnersa i zbliżony do współczesnej konstrukcji palety wynalazek Darling Graeme. Wraz ze stopniowym upowszechnianiem się tego rodzaju rozwiązań powstała potrzeba ich ujednolicenia. W 1961 roku Międzynarodowy Związek Kolei stworzył we współpracy z przedsiębiorcami obsługującymi transport kolejowy normy dotyczące wymiarów standardowej palety EUR. Przyjęte jako standard 1200 × 800 milimetrów obowiązuje do dziś. Jednolite wymiary najczęściej stosowanych palet uprościły planowanie transportu, umożliwiły optymalizację wykorzystania przestrzeni ładunkowej i – w szerszej perspektywie – usprawniły proces załadunku, transportu, rozładunku i magazynowania.

EPAL: Dalsza standaryzacja i kontrola jakości palet

W związku z dynamicznym rozwojem europejskiego rynku transportowego powstała potrzeba dalszej standaryzacji i kontroli jakości palet. W 1991 r. do życia powołano organizację EPAL – European Pallet Association. Kontynuuje ona zapoczątkowany przez Międzynarodowy Związek Kolei proces standaryzacji nośników ładunku. Organizacja koncentruje się na rozwoju i ochronie otwartego systemu poolingowego na całym świecie. W ramach realizacji swoich celów przyznaje licencje na wytwarzanie nośników ładunku zweryfikowanym producentom i zleca ciągłe, niezależne kontrole mające na celu utrzymanie wysokiej jakości palet EPAL, zwanych powszechnie europaletami. Licencjonowane wyroby są oznaczane logiem EPAL na lewym rogu, logiem EUR na prawym rogu oraz kodem firmy producenta na centralnej nodze palety.

Najczęściej spotykane rodzaje palet i ich wymiary

Powszechnie przyjętym dziś standardem są drewniane europalety o wymiarach 1200 × 800 mm. Na rynku funkcjonuje jednak równolegle szereg innych licencjonowanych produktów EPAL, używanych w specjalistycznych zastosowaniach, różniących się rozmiarem oraz materiałem, z którego zostały wykonane.

Typy palet ze względu na wymiar

Licencjonowane drewniane palety występują w czterech wariantach o różnych wymiarach: EUR1, EUR2, EUR3 i EUR6. Zgodnie z normami, ich długość, szerokość i wysokość wynoszą:

• EUR1 – 1200 × 800 × 144 mm (znana także jako „EUR”, „EPAL”, „europaleta”),
• EUR2 – 1200 × 1000 × 162 mm (funkcjonująca również pod nazwami „Paleta ISO”, „EPAL 2”, „angielka” lub „paleta przemysłowa”),
• EUR3 – 1000 × 1200 × 144 mm (także „EPAL 3”), EUR6 – 800 × 600 × 144 („EPAL 6”, „półpaleta”).

Normy EPAL opisują także 9 wymiarów palet przeznaczonych dla przemysłu chemicznego, oznaczonych znakiem CP:

• CP1 – 1000 × 1200 × 138 mm; masa palety: 23 kg, obciążenie do 1190 kg,
• CP2 – 800 × 1200 × 141 mm; masa palety: 17,5 kg, obciążenie do 1530 kg,
• CP3 – 1140 × 1140 × 138 mm; masa palety: 23,5 kg, obciążenie do 1030 kg,
• CP4 – 1100 × 1300 × 138 mm; masa palety: 23,5 kg, obciążenie do 1580 kg,
• CP5 – 760 × 1140 × 138 mm; masa palety: 16,5 kg, obciążenie do 1380 kg,
• CP6 – 1000 × 1200 × 156 mm; masa palety: 23,5 kg, obciążenie do 1460 kg,
• CP7 – 1100 × 1300 × 156 mm; masa palety: 23,5 kg, obciążenie do 1570 kg,
• CP8 – 1140 × 1140 × 156 mm; masa palety: 24 kg, obciążenie do 1490 kg,
• CP9 – 1140 × 1140 × 156 mm; masa palety: 25 kg, obciążenie do 1020 kg.

Rodzaje palet ze względu na materiał wykonania

Z punktu widzenia tworzywa, z którego są wykonane, wyróżnia się palety drewniane, metalowe, z tworzyw sztucznych oraz kombinowane.

• Palety drewniane – najczęściej spotykane w obiegu. Ich zaletą jest stosunkowo niski koszt, prostota naprawy i duża sprężystość, minimalizująca ryzyko powstawania trwałych odkształceń. Występują w kilku różnych wariantach:

• palety otwarte (czterowejściowe, blokowe),
• palety zamknięte (czterowejściowe, blokowe),
• palety stringer (czterowejściowe, zamknięte od dołu),
• palety bearer (dwuwejściowe blokowe).

• Palety plastikowe – lżejsze od drewnianych odpowiedników i prostsze do utrzymania w czystości, jednak droższe i bardziej podatne na odkształcenia. Najczęściej wykorzystywane są w przemyśle spożywczym.
• Palety metalowe – pod warunkiem odpowiedniej konserwacji charakteryzują się najwyższą wytrzymałością, a w formie palet skrzyniowych nie wymagają dodatkowego zabezpieczenia ładunku. Jednak ze względu na wysoką masę własną nie są powszechnie wykorzystywane poza branżą automotive i przemysłem hutniczym.